رشیدخان سردار کل قوچان

 

کتاب رشیدخان سردار کل قوچان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

باز نشر از وبلاگ الله مزار

http://allah-mazar.persianblog.ir/

کتاب رشیدخان سردار کل قوچان

***************

روایتی تاریخی از دوران زندگی و حکومت امیر حسین خان شجاع الدوله حاکم قوچان

***************

تالیف حجی محمد تقدیسی و با مقدمه اسماعیل حسین پور

 

«به امیرحسین خان گفتم خراسان سرزمین بسیار غنی است و می گویند روسیه قصد تصرف آن ار دارد، وی پرسید چگونه روسها می توانند بر آنجا دست یابند؟

گفتم به همان ترتیبی که سرزمین اتک آخال (ترکمنستان) را تصرف کردند. او جواب داد:  نه این کار محال است مردم در این راه جان بازی خواهند کرد و همه به هم برای حفظ مشهد خواهند ایستاد. سربازان خوبی هستند، ما دوغ نیستیم که روسها ما را سر بکشند. ما دیوار انسانی داریم که از دیوار سنگی محکمتر است.»

(لرد کرزن انگلیسی)

رشیدخان یا امیرحسین خان شجاع الدوله کسیت؟

رشیدخان یا امیرحسین خان شجاع الدوله از جمله آخرین حکمرانان مبارز و قدرتمند خراسان است که سالها جلوی تجاوز اقوام گوناگون به سرحدات ایران را گرفت و در حفظ مرزهای ایران زمین نامی نیکو از خود بر جای نهاد. لرد کرزن از او به عنوان «سردار میهن  پرست ایرانی» یاد می کند. او به غیر از شخص اول مملکت یعنی شخص شاه (ناصرالدین شاه) به احدی باج نداد. او کسی نیست جز امیرحسین خان.

مولف شرح رجال ایران می نویسد: «امیرحسین خان شجاع الدوله قوچانی رئیس طایفه ی کردهای زعفرانلو فرزند رضاقلی خان و برادر سام خان که پس از فوت سام خان شجاع الدوله برادرش رئیس ایل (ایلخانی) زعفرانلو  و حاکم قوچان شد. نامبرده در زمان حیات خود بزرگترین امراء و متمولین و ملاکین طراز اول خراسان بود و به طور موروثی حکومت قوچان و شیروان و غیره را داشت.»

موسیقی مقامی (آوایی، آهنگی) کُردهای خراسان Mûzîka meqamî ya Kurdên Xorasanê

 

موسیقی مقامی (آوایی، آهنگی) کُردهای خراسان

Mûzîka meqamî ya Kurdên Xorasanê

 

 

Nivîsende : Dr. Afrasiab Shekofteh

Debîrê giştî ê Sazimana Xelkî Kurmanj

 

 نویسنده : دکتر افراسیاب شکفته 

دبیر کل سازمان مردمی کُرمانج

 

Awa = dengê hengdar

Awaz = kilam / stirane

 

موسیقی، هنری است که از طریق ترکیب اصوات و تولید آهنگهای ریتمیک، احساسات نوازنده و خواننده را بیان می دارد. موسیقی فولکلوریک (موزیک قومی / موزیک محلی) کُردی مربوط به حکایتها، داستانها، حماسه ها، قهرمانی ها، دلاوریها، دلدادگیهای عاشقانه، نیایشهای مذهبی و عارفانه، عزاداری ها و مراسم های مرثیه سرایی، و حوادث ناگوار و دردها و رنجها و خوشیهای جامعهء کُردی در طول تاریخ بوده، هست و تداوم دارد. در جامعهء کُردی بطور کلی سه نوع موسیقی سنتی یعنی: آئینی (دینی، سوگواری)، بزمی (جشن و سرور) و رزمی (جنگ و نبرد) مرسوم بوده‌اند، البته در جشن‌های مربوط به طبیعت و روزهای تاریخی و ملی نیز موسیقی ویژه‌ همراه با نغمه‌ها و آوازهای مناسب اجرا می‌شده و می شوند.

Mûzîk, honerek e ku ji rêya cemhev bûna (cembûna) dengan û çê kirina hengên rîtmîk, hisên  (êhsasên) sazvanan dinimîne û dibêje. Mûzîka folkloric (mûzîka qomî / mûzîka mihelî) ya kurdî pêywendî bi hikayet, çîrok, cengawerî, qehremanî, dilawerî, dildan ên evînî / aşiqane, nêyayêş ên dînî û arîfane, tezîye û mersimên xemgînîyê, û îtifaqên napesend û derd û êş û renc û xweşîyên xelkî kurd li dirêjîya tarîxê bûye,heye û didome (êdamedar e). Li nav xelkî kurd bi piranî sê cûr mûzîk ên sonetî (orfî) hebûne: Olî (dînî, xemgînî), Bezmî (ceşin û geş), Rezmî (ceng û tewlase), helbete li ceşnên ku peywendî bi tebîyet (xweza) û rojên tarîxî û milî ra hene jî mûzîka xisûsî (taybetî) bi kilam û awazên minasib va îcra dibûne û dibin.

در دورهٔ قاجار (اوایل قرن بیستم میلادی) سیستم مقامی موسیقی کم کم تبدیل به سیستم ردیف دستگاهی شد و جای مقام‌های چندگانه را هفت دستگاه گرفت (البته بیشتر در مورد موسیقی هموطنان عزیز فارس بعنوان قوم حاکم صادق است، دیگر اقوام ایرانی حتی موزیک شان نیز محکوم به تبعیض است همانطور که زبانهایشان محکوم به تبعیض است و آموزش و تحصیل به زبانهای اقوام ایرانی در مدارس قدغن است موزیک شان هم نه تنها در مراکز آموزشی قدغن است تا از رشد آن جلوگیری و هضم و نابود شوند بلکه حتی در تلویزیونهای محلی و استانی هم پخش نمی شوند). امروزه در بیشتر مراکز آموزشی موسیقی (هموطنان عزیز فارس) درس نت‌های موسیقی داده می شوند (متأسفانه ما کُردهای خراسان مراکز آموزشی برای نت های موسیقی کُرمانجی نداریم).

 

Li dora (zemana) Qacar (destpêka qirna / sedsala 20,an a zayînî) sîstima meqamî a mûzîkê kêm kêm bi sîstima redîfî a destgahî hat guherandin û şûna meqamên çend cûrî heft destgan girt (helbete pirtir li barey mûzîka hevwelatîyên Faris wek qoma hakim bi kar têye, qomên dine Êranî heta mûzîka wan jî mehkûm bi bêhurmetî û cuda kirinê ne, wer ku zimanê wan ê zikmakî mehkûm bi bêhurmetî û nebawerî ye, hêvosandin û perwerdeyî bi zimanên qomên Êranê li debistanan û medresan qedexen e, mûzîka wan ji ne ku bi tenê li merkezên hêvosandinê qedexen e daku pêşva çûna wan bi ser nekevin û hezim û ji beynê herin belko heta li Tilivîzyûnên mihelî û Ostanî ji belav nabin). Îro li piranîya merkezên hêvosandina mûzîkî (ên hevwelatîyên azîz ên Faris) dersa notên mûzîkê têne dayîn (mixabin / bi esef me kurdên xorasanê merkezên hêvosandinê sa notên mûzîka kurmancî tunin).

 

برای خواندن متن کامل لطفا به ادامه مطلب بروید :

هه لبه ستی کورمانجی_شعر کُرمانجی_سه خشتی کُرمانجی

برگرفته از کتاب ترانه های کوچک کُرمانج از هیوا مسیح

سیه بوزی ،  له سر ته و نی

با هلتینی ، گو چی که و نی

ئه زی وشو ، هه ر مه خه و نی

سپید روی و زیبا فرش می بافد

باد گوشه ی رو سری اش را تکان می دهد

شب ها ، کاش شب ها مرا در خواب ببیند

( آقا محمد مهدی آلخاس _ کُلیل _ 1368 )

آسمان بی مرز است/سه خشتی های اسماعیل حسین پور

 

آسمان بی مرز است

 

 

 

 

 

 

ترانه های سه مصراعی سروده اسماعیل حسین پور منتشرشد. ترانه های سه مصراعی سه خشتی نامیده می شوند.این ترانه ها درقالب کتابی جیبی به عنوان » آسمان بی مرز است» اخیرا توسط انتشارات جهانی درشمارگان 3000به چاپ رسیده وبه قیمت2هزارتومان روانه بازار شده است.

این کتاب که شامل 100 سه خشتی کرمانجی است شامل ترانه هایی باموضوع ایثاروشهادت، وطن دوستی،طبیعت گرایی، غربت وامید است.
پیشینه ترانه های سه مصراعی به پیش ازاسلام می رسد ونوخسروانی های دیروز وهایکوهای امروز ژاپن نزدیکترین قالب شعری به ترانه های سه مصراعی است. 
این شاعر بومی سرادرمقدمه کتابش آورده است:
این مجموعه رادرقالب سه خشتی سروده ام تاشعرهایم ازهی هی چوپانان، ازگندمگونی چهره های نجیب خانه به دوشان صحرا،اززردرویی ورنج های دخترقالیباف آبادی،ازعقابان بلندبال دره های ژرف غیرت ومردانگی،اززندگی وامیدواز صبروسکوت پرشکوه این مردم تهی نشود.

درباره ی زندگی پر فراز و نشیب گلچهره عزیزی به قلم حبیب الله رجایی

با توجه به درخواست مکرر خوانندگان وبلاگ برای آشنایی بیشتر با خانم گلچهره عزیزی جناب آقای حبیب الله رجایی زحمت کشیدند و این اطلاعات را در اختیار کُرمانج سَرای قرار دادند از این رو بابت این همکاری از ایشان متشکریم

به قلم : حبیب الله رجایی

 بعد از انقلاب خانم گلچهره عزیزی حدود دوسال در منزل ما ساکن بود .خانم عزیزی یا همان بانو شیروانی در سال 1320 در روستای بیاره شیروان متولد شده

است .ایشان از آنجایی که همسرشان دوست نداشت ایشان خوانندگی بکند در ازدواج اول شان موفق نبود زندگی مشترک شان با طلاق پایان یافت.گلچهره به مشهد رفت و در مشهد در کنار یک جوی اب هم دست وصورت ش را می شست و هم با صدای خوش و دلنشینی که داشت آواز می خواند آواز خوش ایشان بر دل یکی از نیروهای ژاندارمری ان زمان به نام اقای دهمرده نشست و ایشان  از خانم عزیزی خواستگاری کرد  گلچهره  در جواب او می گوید من یک بار ازدواج کرده ام از آقای دهمرده می خواهد  با یک دختر دیگر ازدواج کند واقای دهمرده هم که مهر گلچهر بر دلش نشسته بود بر پیشنهادش پافشاری می کند تا اینکه بالاخره این ازدواج انجا در مشهد سر می گیرد وخانم عزیزی از ان زمان با حمایت ایشان وتعدادی از کار کنان صدا وسیما در مشهد وارد رادیو کُردی مشهد می شود و بعد از مدتی ایشان صاحب پسری به نام خسرومی شوند متاسفانه اقای دهمرده در زابل به خاطر یک سری مسائل خود سوزی میکنند و جان شان را از دست می دهند پیش از این کار از خانم عزیزی با یک نامه تشکر و مسائل مورد نظر را به ایشان می گوید ودر نامه می نویسد که از پسرم مواظبت کنید  بعداز مرگ ایشان خانم عزیزی به تهران می رود ودر تهران شخصی به نام اسماعیل از ایشان خواستگاری میکند وبا ازدواج ایشان که ظاهرا یک روزنامه فروش بود وضعیت زندگی ایشان با لطف خدا روز به روز بهتر می شود به طوری همسرشان این سرمایه و پیشرفت را مدیون پا قدم گلچهره می دانست وخیلی ایشان و خسرو را دوست داشت اوایل انقلاب بود که خانم عزیزی چون تهران تنها بود دوباره به شیروان برگشت و در شیروان درمنزل ما که در فروغی 5 بود سکنی گرفت وشوهر ایشان در تهران بودند ماهی یکبار به شیروان میامدند وبه خانواده اش سر می زد که بنده در آن زمان کوچک بودم اکثرا پیش خانم عزیزی بودم ایشان واقعا یک خانم شیرین زبان و خوش صحبتی بود  بعدها ایشان به روستای بیاره رفتند وحدود2 سال انجا بودند که خانم عزیزی در انجا فوت کردن وبه رحمت خدا رفتند وظاهرا شوهر ایشان هم همان موقع یا کمی زودتر در تهران فوت کردند خداوند رحمت شان کنند

حسین جان مینا تَه کَسَک ناوینِم از

بازنشر از وبلاگ زیبا و خواندنی الله مزار

http://allah-mazar.persianblog.ir

 

 

 

 

 

 

 

 

حسین جان ای حسین ، حسین جان ای حسین

 

**************

تَه ژ خین و دل دَخازِم              از وَه عشقی تَه دَنازِم

 

اشارَه کی سا مِرٍه نِه              بَروَ مَرگی خه دَوازِم

 

سوا تَه دینِم از              بِه وین دل خوینِم از

 

حسین جان مینا تَه              کَسَ

ک ناوینِم از

 

حسین جان ای حسین ، حسین جان ای حسین

 

**************

 

تو ایمامی عاشقانی              زن

ده لَه اورتی دلانی

 

تو صلاحِی عاشقه  خَه              ژ گشتان رٍندتر دََزانی

 

ژ دل دل خوینِم از              هِستِر دَرژینِم از

 

حسین جان مینا تَه           

   کَسَک ناونِم از

 

حسین جان ای حسین، حسین جان ای حسین

 

**************

 

حسین جان ناوی تَه ناوَه              بوم ژ عشقی تَه زِراوَه

 

غیر خَده کس نِزانه              وا چه عشقه وا چه ناوَه

 

تَه وه بیر تینِم از              

حسین جان مینا تَه              کَسَک ناوینِم‏ ازحسرت دَکشینِم از

 

 

حسین جان ای حسین، حسین جان ای حسین

 

**************

نوحه ی کُردی کُرمانجی از هیتیمِ حسنِم

بازنشر از وبلاگ زیبا و خواندنی الله مزار

http://allah-mazar.persianblog.ir

نوحه خوانی و مدیحه سرایی زیبای حضرت قاسم ابن الحسن به زبان کرمانجی شمال خراسان. این نوحه در مراسم کرمانجی عزاداری امام حسین (ع) کرمانج های مقیم مشهد در محرم 1390 خورشیدی توسط آقای دولتی از کرمانج های درگز خوانده شده است. در اینجا دانلود و متن این نوحه ی زیبا به دو رسم الخط لاتین و فارسی تقدیم شما عزیزان می گردد.

• دانلود نوحه «از هیتیمه حسنم»

دانلود با کیفیت 128 (13MB)

 

از هیتیمِ حسنِم           از گوله بی کفنِم

Ez hîtîmi hesenim     ez guli bî kefenim

*************

قاسمِم لاوه برای تَه جاییلم           لَه دورا تَه آپا کَسَک ناوینِم

لَه باخا مَه ویژه قاسم خزانه           لَه رویا تَه از دَه وم سر وو جانه

Qasimim lawe biray te jaêîlim         Le dûra tea pa kesek nawînim

Le ba xa me wîje qasim xizane         Le rûya tee z dewim ser û jane

از هیتیمِ حسنِم           از گوله بی کفنِم

قاسم هات گو رخصته تو بی یه من           کانی اکبر جاییل پسمام من

طاقت لَه من نمایه سا اکبره           ناله گولک لَه سر زین بوو پرپره

Qasim hat gû ruxseti tû biye min         Kanî ekberi jaêîl pismami min

Taqet le min nemaye sa ekbere         Nail gulek le ser zîn bû perpere

از هیتیمِ حسنِم           از گوله بی کفنِم

قاسم کشانده قفسا خا گریا           رخصت نیا قاسمه او وگریا

قاسم وَه چاوه هستیر هاتَه کینه           گو داییک فکره که سا مِه بکشینه

Qasim kişande qefesa xa girîya         Ruxset newa qasimi ew vegerîya

Qasim we çavi hêstir hate kîne         Gû daêîk fikreki sa min bikşîne

از هیتیمِ حسنِم           از گوله بی کفنِم

ازی لَه با شهیدان بومَه دینه           دلی من لَه کروله بویه خوینه

هره باسکه خا وَه که تو بوینه           دست خطه باوی خا حسن بوینه

بویه وَه آپی خا تو بنمینه           رخصته خا ژه آپی خا تو بستینه

Ezî le ba şehîdan bûme dine         Dilî min le kerweli bûye xwîne

Here baski xwa vw ke tû biwîne         Destxeti bavî hesen biwîne

Bûye we apî xwa binimîne         Ruxseti xwa je apî tû bistîne

از هیتیمِ حسنِم           از گوله بی کفنِم

دست خطه باوه وَه آپه نیشان دا           گو آپا اکبر چوو دلی من ژان دا

رخصت قاسم دا دلی وی شاد کر           خوشحالو دست ایمام حسین ماچ کر

Destxeti bavi we api nîşan da         Gû apa ekber çû dilê min jan da

Ruxseti qasim da dilê wî şad kir         Xwûşhalû dsti Îmam Hussiyn maç kir

از هیتیمِ حسنِم           از گوله بی کفنِم

ایمام حسین مندیله خا نصبه کر           سر قاسم گره دا نصبک لی کر

چو رویان وَه قاسم را مالاوا کر           قاسم روو لَه مَیدانه وی روان کر

Îmam Hussiyn mendîli xwa nispe kir         Seri qasim giri da nispak lî kir

Çû rûîyan we qasim vh malava kir         Qasim rû le median wî rewan kir

از هیتیمِ حسنِم           از گوله بی کفنِم

قاسم ژه خا وو آپی تاریف دَه کر           مینا شیران دشمَن خا قر دَه کر

دشمنان وَه تنه پی شه نه کرن           دورا قاسم گرتن وو شهید کرن

Qasim je xwa û api tarîf dekir         Mina şîran duşmeni xwa qir dekir

Duşmenan we teni pî şe nekirin         Dûra qasim gitin û şehîd kirin

از هیتیمِ حسنِم           از گوله بی کفنِم

**************************

ترجمه به فارسی

من یتیم حسنم … من گل بی کفنم

*************

قاسمم پسر جوان برادرت هستم

عموجان دور و برت کسی نمی بینم

پیش خودن نگو قاسم خردسال است

در راه تو سر و جانم را فدا می کنم

از هیتیمِ حسنِم           از گوله بی کفنِم

قاسم آمدگفت عمو جان رخصتم را بده

کو اکبر جوان پسر عمویم

طاقتی برایم نمونده برای اکبر

مثل دسته گلی روی زین پرپر شد

از هیتیمِ حسنِم           از گوله بی کفنِم

قاسم را در بر کشید و گریه کرد

رخصت به قاسم نداد و برگشت

قاسم با چشمان پر  اشک به خیمه آمد

گفت مادر (دائیک) فکری برای من بکش

از هیتیمِ حسنِم           از گوله بی کفنِم

من هم کنار شهیدان دیوانه شده ام

دلم در کربلا خون شده است

برو بازویت را باز کن و ببین

دست خط پدرت حسن را ببین

ببر به عمویت نشان بده

رخصتت را از عمویت بستان

از هیتیمِ حسنِم           از گوله بی کفنِم

دست خط پدرش را به عمویش نشان داد

گفت عموجان، اکبر رفت دلم درد و اندوه گرفت

(امام حسین)رخصت قاسم را داد و دلش را شاد کرد

خوشحال شد و دست امام حسین را بوسید

از هیتیمِ حسنِم           از گوله بی کفنِم

امام حسین عمامه اش را نصفف کرد

و نصفی از آن را سر قاسم بست

چهره اش را بوسید و از او خداحافظی کرد

قاسم را رو به میدان روانه کرد

از هیتیمِ حسنِم           از گوله بی کفنِم

قاسم از خود و عمویش تعریف می کرد

مثل شیر دشمنش را قلع و قمع می کرد

دشمنان تنهایی نتوانستند با او بجنگند

دورش را گرفتند و شهیدش کردند

از هیتیمِ حسنِم           از گوله بی کفنِم

چهار ماه گذشت ….

علیرضا سپاهی لایین

 

 

 

 

 

 

 

تقدیم به فرزندان و خانواده و همه ی دوستداران آقای علیرضا سپاهی که چهار  ماهیست که چشم به برگشت ایشان دوخته اند

ببین بابا کنار قاب عکست ، دوباره رنگ دریا را گرفتم/ دوباره لا به لای خاطراتم ، سراغ بوی بابا را گرفتم

سراغ خنده های مهربانی ، که بر روی لبت پروانه میشد

میان سیل نامردی برایم ، فقط آغوش تو مردانه میشد

غبارخستگیها ر اکه هرشب ، دم در، از نگاهت می تکاندی

همیشه فکرمیکردم که دردل ، تمام بار دنیا را نشاندی

دوباره دیر میکردی و شبها ، کنار تخت خوابم می نشستی

منوتصویریک خواب دروغی ، تو با بوسه غمم را می شکستی

ترا می دیدم از لای دو چشمم ، که روی صورتت جای ترک بود

دوباره قصه تردید و باور ، دوباره سهم چشمانت نمک بود

تو بودی و خیال آسوده بودم ، که تو فکر من و آینده بودی

تومیگفتی سحرنزدیک اینجاست ، و بر این باورت پاینده بودی

ببین بابا که حالا از سر ما ، هزار و یک وجب این آب رفته

از آن وقتی که رفتی چشم تقویم ، به پای راه تو در خواب رفته

ببین حالا شب و تنهایی و درد ، که چشمان مرا تسخیر کرده

سحر جامانده پشت این هیاهو ، بگو بابا چرا تأخیر کرده ؟

شبی در کودکی خوابیدم وصبح ، تمام آرزو ها مرده بودند

تمام سهم من از کودکی را ، به روی دست بندت برده بودند

ترا بردند از این خانه وقتی ، که چشم مادرم رنگ شفق بود

من و یک سنگرازجنس سکوتم ، تو جرمت ایستادن پای حق بود

من و فردای من قربان خاکت ، که ما قربانی این خانه بودیم

تو را بردند اما من که هستم ، که ما هم نسل یک افسانه بودیم

تو را بردند از این خانه اما ، تمام شهر بویت را گرفته

ببین بابا بهاران بی تو آمد ، که رنگ آبرویت را گرفته

تورفتی تاکه بعد ازتودرین شهر ، تمام خانه ها آباد باشند

تمام بچه ها در فکر بازی ، و بابا ها همه آزاد باشند

شعر از هیلا صدیقی

“علیرضا سپاهی لایین شاعر و نویسنده ی کُرد شمال خراسان از تاریخ 8 مُرداد در بازداشت است و تا کنون دیدار یا تماسی با خانواده نداشته 

شایان ذکر است علیرضا سپاهی مبتلا به بیماری دیابت است ومی بایست در روز در وعده های مشخص انسولین تزریق کند”